Gyöngyös

Ojczyzna win

z regionu Matra

Miasto znane jest najbardziej z kultury winiarskiej, niemniej dużo turystów przyjeżdża tutaj, aby odwiedzić pięknie odnowioną historyczną starówkę, jak także, z powodu łatwego dojazdu do centrów turystyki i narciarstwa w górach Mátra. Jeśli celem naszej podróży są północne Węgry, pod każdym względem warto odwiedzić to miejsce, choćby dlatego, abyśmy spróbowali szafirowych win i troszkę zatopili się w krajobrazach Mátry.

Już na koniec XI wieku wykształciło się bogate życie ekonomiczne w miejscowości pochodzącej z czasów zajęcia ojczyzny. Według notatek Anonymusa Węgrowie przybyli na jej obszar pod dowódctwem dwóch przywódców- Eda i Eduméra. Od nich wywodzone jest pochodzenie plemiona Aba, które od Árpáda otrzymało teren Mátraalja na swoją siedzibę. Po spustoszeniu poczynionym przez Tatarów okolica trafiła w ręce rodziny Csobánka, oni wybudowali zamek, w Várbérce, niedaleko od dzisiejszej Mátrafüred, którego dziś możemy odnaleźć jedynie ruiny.

Status miejski otrzymało od króla Karola Roberta w 1334 roku, w głównej mierze dzięki handlu winem w kierunkach północno-wschodnich. W XV wieku do miasta wprowadzili się franciszkanie, którzy potem zostali zagrożeni przez ustawę Józefa II traktującą o dobrach kościelnych, ale biskup Egeru Károly Eszterházy, wzmocnił ich pozycję powierzając im uzdrawianie ciał i dusz ludności.

Kościół i klasztor franciszkanów (Ferences templom és kolostor)

Kompleks budynków stoi po wschodniej stronie placu Barátok, i kryje w sobie jedyną na Węgrzech pozostałą w całości średniowiecznego pochodzenia bibliotekę franciszkanów, a którego zbiory były znaczące już pięćset lat temu.

W świątyni franciszkanów pochowano najsłynniejszego generała walczącego przeciw Austryjakom w walkach wolnościowych, Jánosa Bottyán, inaczej zwanym János Vak, który w końcu padł ofiarą dżumy.

Kościół świętego Bartłomieja, lub Duży kościół

Duży kościół (Nagytemplom), lub kościół świętego Bartłomieja (Szent Bertalan templom) wybudowano około 1350 roku na miejscu dawnego kościoła. W ciągu XV wieku został przebudowany, wtedy został przerobiony na gotycki kościół halowy. Dzwon pamiątkowy znajdujący się przy bocznej, południowej bramie, przypomina, że w 1917 roku ogromny pożar pustoszył tu, uszkadzając także świątynię. Pożar całkowicie przekształcił ówczesny obraz miasta, niemniej odbudowa zakończyła się sukcesem, a mieszczanie słusznie mogą być dumni z centrum miasta.

Dom Rakoczyego (Rákóczi-ház)

W czasie powstania Rakoczego, tutaj były prowadzone negocjacje pokojowe pomiędzy księciem a posłem cesarza, i na pamiątkę tego nosi imię księcia.

Dwór Almássych (Almássy-kúria)

W czasach wojen napoleońskich trzykrotnie chowano świętą koronę w dworze Almássych.

Kościół prawosławny (Ortodox templom)

W czasach tureckich osiedlili się tutaj założyciele kościoła, między nimi byli handlarze imperium tureckiego greckiej, macedońskiej, armeńskiej, serbskiej oraz innych narodowości. Kościół już nie sprawuje pierwotnej funkcji.